Samuel
Visereitór ba Asuntu Akadémiku no Garantia Kualidade UNTL, Profesór Doutór Samuel Venâncio de Sousa Freitas

#TimorLeste #UNTL #VRAAGQ #COVID19 #COVID19TL 15 Marsu 2021
Universidade Nacional Timor Lorosa’e (UNTL) nia Visereitór ba Asuntu Akadémiku no Garantia Kualidade (VRAAGQ), Profesór Doutór Samuel Venâncio de Sousa Freitas, iha Kampus Sentrál UNTL nian (15/3), Díli, hateten katak estudante ne’ebé hela iha alojamentu (kost) atu hetan apoiu husi Ministériu Solidariedade Sosiál no Inklusaun (MSSI) tenki submete dokumentu sira liuhusi ida-idak nia Departamentu, liu husi via elektrónika.

“Durante implementasaun serka sanitária ita labele hasoru malu, parte UNTL nian hetan indikasaun katak estudante balun haruka direta sira-nia aplikasaun ba Ministériu Ensinu Superiór, Siénsia no Kultura (MESSK) entaun ita hadia fali nia prosesu, ha’u kontaktu ona Dekanu ho nia estrutura sira liuhusi WhatsApp atu identifika estudante ne’ebé hela iha kost atu hetan apoiu”, hatutan VRAAGQ.

Visereitór hatutan katak estudante sira hetan apoiu husi MSSI tanba durante Estadu Emerjénsia ba da-XI, serka sanitária ba munisípiu Díli, atividade akadémika prezensiál suspende no estudante estuda distánsia iha uma de’it.

“Ba períodu Estadu Emerjénsia EE-XI no serka sanitária iha munisípiu Díli nian ne’ebé suspende atividade akadémika prezensiál tomak mak MSSI servisu hamutuk ho MESSK hodi apoiu subsidiu ba estudante Ensinu Superiór sira iha Dili laran ne’ebé mak hela iha alojamentu (kost)”, tenik Profesór Samuel.

Visereitór mós husu ba Dekanu ho estrutura Fakuldade nian atu buka solusaun hamutuk liuhusi meiu komunikasaun elektróniku sira hodi identifika estudante ne’ebé hela iha kost atu hetan apoiu durante Estadu Emerjénsia.

Estudante UNTL ne’ebé priense ona formuláriu (https://tinyurl.com/4npjcr4m) bele kontaktu diretu ba Departamentu hodi submete dokumentu refere. Hafoin Fakuldade haruka dokumentu sira ba universidade, universidade hato’o rekapitulasaun dadus ba MESSK atu koordena prosesu subsídiu ho MSSI.

🔹 Bele download formuláriu refere iha ne'e: https://tinyurl.com/4npjcr4m

Média UNTL 📝 : Agostinho da Cruz e Silva
Foto 📸 : Agostinho da Cruz e Silva

Comment

Ama

#TimorLeste #UNTL #AMA 8 Marsu 2021
Universidade Nacional Timor Lorosa’e (UNTL) nia Magnífiku Reitór Profesór Dr, João Soares Martins, MPH, Ph.D, ofisialmente lansa ezisténsia Associação das Mulheres Académicas (AMA) nian iha universidade, hanesan movimentu ida atu eleva promosaun no oportunidade ba Igualdade Jéneru iha Timor-Leste.

“AMA importante tebes atu motiva profesora sira organiza mós atividade sosiál iha UNTL no iha sosiedade, ita haree katak, inan feto sira labele tein ka halo atividade kultural de’it, maibé ha’u dezafia ita boot sira halo atividade ida mais akadémika iha nasaun ida ne’e”, hateten Reitór, iha Auditóriu Liceu UNTL nian, Díli (8/03)
Iha okaziaun refere, Reitór mós hato’o universidade nasionál nia parabéns ba Loron Mundiál Feto, no dezeja liuhusi loron ne’e fó hanoin ba sosiedade atu kombate diskriminasaun, repeita no fó oportunidade ba feto timoroan sira.

Iha fatin hanesan, Prezidente AMA nian, Profesora Lígia Tomás Correia, M.Sc. hateten iha ámbitu komemorasaun loron feto internasionál, pertente tebes atu ofisializa AMA nia ezisténsia iha universidade nasionál.

“Ohin 8 Marsu, loron importante ba feto iha mundu, tanba Nasaun Unidu rekoñese no valoriza feto nia kontribuisaun inklui sofrimentu sira, tanba ne’e papel asosiasaun nian, esensial iha alta konsiderasaun ba feto akadémika hanesan sujeitu no objetu liga ho universitáriu sira-nia papel pro-ativu durante ne’e”, tenik Prezidente AMA.

Visereitora ba Asuntu Estudantíl ne’e mós realsa katak AMA nia papel hahun ba prinsípiu tolu akadémika nian, estrutura no membru sira fahe servisu relasionadu ho formasaun jéneru iha ensinu, peskiza inklui negósiu hodi kria auto-empregu.
AMA hetan ona rekoñesimentu husi Eis-Reitór UNTL nian, Profesór Doutór Aurélio Guterres, iha 10 Dezembru 2015, no ofisializa husi Magnífiku Reitór atuál iha komemorasaun loron mundiál feto nian 8 marsu 1948-2021.

Iha lansamentu ne’e, Visereitór ba Asuntu Akadémiku no Garantia Kualidade, Profesór Doutór Samuel Venâncio de Sousa Freitas, no fundadór AMA nian lidera husi Eng.ª Lígia Tomás Correia, M.Sc., Eng.ª Judite Dias Ximenes, M.Sc. no reprezentante husi fakuldade sira universidade nian, inklui dosente, estudante no konvidadu sira hotu.

Média UNTL 📝 : Leonia de Araújo (estajiária)
Foto 📸 : Moises do Rego

Comment

IMG 9320 

#TimorLeste #UNTL #PostuHatulia 8 Marsu 2021
Universidade Nacional Timor Lorosa'e (UNTL), nia Magnífiku Reitór Profesór dr. João Soares Martins, MPH, Ph.D, ho Diretór Eskola Sekundária São Fransisco Hatulia, Padre Natalino da Costa Soares, hamutuk ho estudante husi Ensinu Básiku to’o Ensinu Sekundária São Fransisco Hatulia, halo reflorestasan hodi kuda-ai-oan hamutuk atus tolu (300), iha resintu areadores Parókia São Francisco, iha Postu-Adminitrativu Hatulia, Munisípiu Ermera, (6/3).

Iha aktividade reflorestasaun ne’e, Reitór UNTL enkoraja estudante sira hotu, atu bele kontribui ba reflorestasaun ne’ebé nia benefísiu importante tebes ba protesaun ambiente.

“Imi estudante sira keta baruk atu kuda ai-oan iha idaidak nia uma, komunidade no sosiadade, tanba bele kontribui ba hariku oksijéniu, habokur rai, haforte estrutura rai, no hamatak ambiente”, tenik Reitór.

IMG 9290

Iha fatin hanesan, Diretór Eskola Sekundária São Fransisco Hatulia, Padre Natalino da Costa Soares, hateten katak aktividade reflorestasaun ne’e atu tulun proteje ambiente, tamba ita timoroan sira toman liu atu tesi no sunu ai, maibé susar atu kuda fila fali.

“Ita tenki hadomi ita nia ambiente hodi kuda ai-oan, ita hahú uluk hamatak ita nia resintu Igreja nian, maski ema nafatin estraga, ita tenki hatoman-an atu kuda aioan bebeik”, tenik Pe. Natalino.

Pe. Natalino mos agredese no orgullu ba Profesór dr. João Soares Martins, nu’udar mós foundadór ba Ensinu Sekundária São Francisco, no agora nu’udar Reitór UNTL nian.
Aleinde kuda-ai-oan Reitór UNTL ho nia ekipa realiza mós diskusaun ho autoridade eskola nian, inklui hasoru malu ho estudante sira.

IMG 9326

Atividade refere partisipa husi Dekanu Fakuldade Filozofia no Siénsia Umana, Profesór Martinho Borromeu, Diretór-Jerál Servisu Apoiu Reitoria, Sr. Jacinto H.S. Belo, profesór no estudante sira husi ensinu básiku to’o ensinu sekundáriu.

Média UNTL 📝 : Mateus Goncalves
Foto 📸 : Mateus Goncalves

Comment

Media sekoms

#TimorLeste #UNTL #FCS #UNESCOTimorLeste 8 Marsu 2021
Universidade Nacional Timor Lorosa’e (UNTL) nia Fakuldade Siénsia Sosiál (FCS) liuhusi Departamentu Komunikasaun Sosiál (DCS), servisu hamutuk ho Komisaun Nasionál UNESCO Timor-Leste, realiza semináriu no abertura ba formasaun ho tema “Óinsa hakerek Artigu Jéneru ba Komunikasaun Sosial”, iha Salaun Katedral, Díli (8/3).

Magnifiku Reitór UNTL nian, Profesór Doutór João Soares Martins, MPH, Ph.D, iha diskursu hateten, programa ne’ebé DCS ho Komisaun Nasionál UNESCO hala’o importante tebes tanba fasilita estudante sira atu hakerek artigu ida ho di’ak ba meiu komunikasaun sira.

“Liuhusi atividade ne’e atu promove ita bo’ot sira atu hakerek artigu ida ho di’ak tanba ne’e, imi aproveita ba estudu ida ne’e, hodi aumenta imi-nia kapasidade ba rekursu umanu ida ne’ebé ema hotu bele uza iha futuru” tenik Reitór.

Reitór mós ho orgullu no agradese ba inisiativa furak ne’ebé DCS ho UNESCO hala’o, no husu ba estudante sira atu pontuál no kreativu.

Iha fatin hanesan, Diretór Ezekutivu UNESCO, Sr. Francisco Barreto, hateten atividade ne’ebé hala’o fahe ba perspetiva rua, igualidade jéneru feto ho mane servisu ho média no igualidade jéneru feto ho mane iha reportajen notísia.

“UNESCO forñese formasaun ba iha área Komunikasaun Sosiál ne’ebé fó balansu ba jéneru edukasaun ba estudante atu sira iha koñesimentu no inisiativa hodi kreativu liuhusi produsaun notísia ne’ebé di’ak, loos no kredibilidade”tenik Sr. Francisco.

Reprezentante Ministru Ensinu Superiór, Siensia no Kultura (MESSK) nian, Dra. Maria Filomena Lay Guterres, hateten programa refere importante ba DCS atu dezenvolve liutan Igualdade Jéneru iha Timor-Leste liu meiu komunikasaun sira iha futuru.

“Programa ne’e importante tebes atu bele dezenvolve igualidade jéneru iha perspetiva siénsia, ekonomia, no kulturál iha Timor-Leste”, dehan Diretora-Jerál Ensinu Superior no Siénsia.

Formasaun ne’ebé sei hala’o, partisipa husi estudante atus rua resin, no enkontru iha aula dala sanulu resin rua (12) , ho durasaun fulan rua.

Partisipa iha abertura ne’e, Diretór DCS nian Profesór Marcelino Ximenes Magno, Ekipa Komisaun Nasionál UNESCO Timor-Leste nian, inklui dosente, estudante no jornalista sira.

Média UNTL 📝 : Altur Ramos (estajiáriu)
Foto 📸 : Agostinho da Cruz e Silva

Comment

 estudantes FCS

#TimorLeste #UNTL #FCS #MinistériodaJustiça #JapanEmbassyinTimorLeste #SECOMS #UnicefTimorLeste 5 Marsu 2021
Universidade Nacional Timor Lorosa'e (UNTL) liuhusi Fakuldade Siénsia Sosiál (FCS) nia finalista Departamentu Komunikasaun Sosiál (DCS) aprezenta relatóriu Estájiu Servisu Sosiál (ESS), no iha fatin hanesan aprezenta mós rezultadu monitorizasaun ne’ebé foku ba programa rejistu moris iha rádiu komunidade.

Atividade ESS no monitorizaun ne’ebé hala’o mak Honorio Guterres iha Rádiu Komunidade Baucau, Elias da Costa (Rádiu Komunidade Manatutu), Celina Lopes (Rádiu Manufahi), Emerenciana Martins (Rádiu Café, Ermera), Leonia de Araújo (Rádiu Cova Taroman, Suai), Francisco Colo (Rádiu Komunidade, Vikeke).

Relasiona ho aprezentasaun ba atividade refere Diretór Akadémiku DCS nian, Profesor Marcelino Ximenes Magno, M.A, agradese ba parte hotu ne’ebé servisu hamutuk ho UNTL hodi apoia estudante sira ba estájiu durante loron 22 iha lokál ne’ebé tarjetu.

“Agradese ba Ministériu Justisa, Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosiál (SECOMS), Unicef Timor-Leste, jestór radiu komunidade sira no Governu Japaun ne’ebé apoia programa ne’e, liuhusi haruka ami-nia finalista na’in neen ba estájiu iha munisipiu”, hatete Diretor DCS.

Iha fatin hanesan, Diretór Diresaun Nasionál Servisu Rejistu no Notariadu, Sr. João Pereira, mós apresia ba esforsu estudante sira-nian, to'o rekolla dadus bele ajuda Governu iha programma rejistu moris ka sertidaun moris.

“Ami apresia tebes ba rezultadu ne’ebé estajiáriu sira rekolla, no ba oin ami sei haruka funsionáriu balu bele halo atendimentu iha postu administrativu hodi hafasil komunidade asesu ba sertidaun moris”, dehan Diretór João.
Estajiária Celina Alves Lopes hateten katak programa hala’o mak produs programa rádiu, halo monitorizasaun, sosializasaun inklui prepara Nota de Entendimentu hodi kontinua hametin kooperasaun entre Rádiu Komunidade no Diresaun Servisu Rejistu no Notariadu.

“Ohin loron ami aprezenta relatóriu no rezultadu ba parseiru sira no estrutura Departamentu, no durante loron 22 ne’e ami hetan esperiénsia relevante tebes ba ami-nia estudu, no partilla mós ami-nia koñesimentu ba komunidade liuhusi rádiu komunidade”, tenik Celina.

Programa refere hala’o tanba UNTL serbisu hamutuk ho Unicef, Ministériu Justisa, SECOMS, no Embaixada Japaun iha Timor-Leste haruka estajiáriu ba hala’o estájiu iha Rádiu Komunidade sira durante loron 22 hahú husi 6 to’o 28 fulan Novembru 2020.

Partisipa husi Ministériu Justisa, Diretor Nasionál Rejistu no Notariadu, Sr. João Pereira, reprezentante SECOMS, Sr. José da Costa, reprezentante Embaixada Japaun iha Timor-Leste, Sra. Misatu Taki, reprezentante Unicef, Sr. Ruksan Ratnam, no dosente estudante, inklui konvidadu sira.

Média UNTL 📝: Leonia de Araujo (estajiária)
Foto 📷: Domingos Soares (estajiáriu), Arkivu DCS

Comment