estudantes FCS

#TimorLeste #UNTL #FCS #MinistériodaJustiça #JapanEmbassyinTimorLeste #SECOMS #UnicefTimorLeste 5 Marsu 2021
Universidade Nacional Timor Lorosa'e (UNTL) liuhusi Fakuldade Siénsia Sosiál (FCS) nia finalista Departamentu Komunikasaun Sosiál (DCS) aprezenta relatóriu Estájiu Servisu Sosiál (ESS), no iha fatin hanesan aprezenta mós rezultadu monitorizasaun ne’ebé foku ba programa rejistu moris iha rádiu komunidade.

Atividade ESS no monitorizaun ne’ebé hala’o mak Honorio Guterres iha Rádiu Komunidade Baucau, Elias da Costa (Rádiu Komunidade Manatutu), Celina Lopes (Rádiu Manufahi), Emerenciana Martins (Rádiu Café, Ermera), Leonia de Araújo (Rádiu Cova Taroman, Suai), Francisco Colo (Rádiu Komunidade, Vikeke).

Relasiona ho aprezentasaun ba atividade refere Diretór Akadémiku DCS nian, Profesor Marcelino Ximenes Magno, M.A, agradese ba parte hotu ne’ebé servisu hamutuk ho UNTL hodi apoia estudante sira ba estájiu durante loron 22 iha lokál ne’ebé tarjetu.

“Agradese ba Ministériu Justisa, Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosiál (SECOMS), Unicef Timor-Leste, jestór radiu komunidade sira no Governu Japaun ne’ebé apoia programa ne’e, liuhusi haruka ami-nia finalista na’in neen ba estájiu iha munisipiu”, hatete Diretor DCS.

Iha fatin hanesan, Diretór Diresaun Nasionál Servisu Rejistu no Notariadu, Sr. João Pereira, mós apresia ba esforsu estudante sira-nian, to'o rekolla dadus bele ajuda Governu iha programma rejistu moris ka sertidaun moris.

“Ami apresia tebes ba rezultadu ne’ebé estajiáriu sira rekolla, no ba oin ami sei haruka funsionáriu balu bele halo atendimentu iha postu administrativu hodi hafasil komunidade asesu ba sertidaun moris”, dehan Diretór João.
Estajiária Celina Alves Lopes hateten katak programa hala’o mak produs programa rádiu, halo monitorizasaun, sosializasaun inklui prepara Nota de Entendimentu hodi kontinua hametin kooperasaun entre Rádiu Komunidade no Diresaun Servisu Rejistu no Notariadu.

“Ohin loron ami aprezenta relatóriu no rezultadu ba parseiru sira no estrutura Departamentu, no durante loron 22 ne’e ami hetan esperiénsia relevante tebes ba ami-nia estudu, no partilla mós ami-nia koñesimentu ba komunidade liuhusi rádiu komunidade”, tenik Celina.

Programa refere hala’o tanba UNTL serbisu hamutuk ho Unicef, Ministériu Justisa, SECOMS, no Embaixada Japaun iha Timor-Leste haruka estajiáriu ba hala’o estájiu iha Rádiu Komunidade sira durante loron 22 hahú husi 6 to’o 28 fulan Novembru 2020.

Partisipa husi Ministériu Justisa, Diretor Nasionál Rejistu no Notariadu, Sr. João Pereira, reprezentante SECOMS, Sr. José da Costa, reprezentante Embaixada Japaun iha Timor-Leste, Sra. Misatu Taki, reprezentante Unicef, Sr. Ruksan Ratnam, no dosente estudante, inklui konvidadu sira.

Média UNTL 📝: Leonia de Araujo (estajiária)
Foto 📷: Domingos Soares (estajiáriu), Arkivu DCS

Comment

PROF GABRIEL 

#TimorLeste #UNTL #FECT 5 Marsu 2021
Universidade Nacional Timor Lorosa’e (UNTL) nia Magnífiku Reitór, Profesór dr. João Soares Martins MPH, Ph.D, hamutuk ho sívitas akadémika tomak presta omenajen ikus ba matebian Visereitór ba Asuntu Pós-Graduasaun no Peskiza, Profesór Doutór Eng. Grabriel Antonio de Sá, M. Sc, ne’ebé hala’o visita ikus iha Kampus Sentrál UNTL nian, Díli (4/3).

Iha matebian nia vizita ikus ne’e, Reitór hateten hanesan oportunidade ba estudante, dosente no funsionáriu sira hodi presta omenajen.

“Iha Matebian nia vizita ne’e, lori naran universidade nasionál nian hakarak hato’o ita-nia sentidu kondolénsia ba ita maun, belun no mestre ne’ebé husik ona ita, maské ninia isin la hamutuk ona ho ita maibé nia espíritu nafatin horik ho ita”, tenik Reitór.

Profesór João Martins mós hato’o agradese ba kontribuisaun hahú nia haknar-an iha universidade to’o jornada ikus, ho mandatu hanesan Visereitór ba Asuntu Pós-Graduasaun no Peskiza no husik hela família, no sívitas akadémika tomak iha tempu ne’ebé UNTL presiza hela nia prezensa.

Matebian Profesór Gabriel nia visita iha Kampus Sentrál, no kontinua ba misa bensaun iha Kapela São João Paulo II, iha Fakuldade Enjeñaria Siénsia no Teknolojia (FECT), Hera-Díli, iha ne’ebé diriji Misa husi Amu Kapelaun UNTL Pe. Nívio Lebre Correia Fdcc, hafoin estrutra FECT nian presta omenajen antes matebian ba deskansa ikus iha nia moris fatin iha Bucoli, Baucau.

Matebian ho naran kompletu Gabriel António de Sá, moris iha loron 28 fevereiru 1964, iha Suku Bucoli, Postu-Administrativu Baucau, Munisípiu Baucau, no fila hikas ba Aman-Maromak hodi deskansa ho pás iha 3 marsu 2021, ho idade 57 anos.

Kualifikasaun akadémika: Profesór Gabriel foti kursu baixarelatu Enjeñaria Mekánika iha Institute Tecnology of Bandung-Indonézia, (Politeknik ITB), lisensiatura iha área enjeñaria Mekánika, Universidade Jenderal Achmad Yani, (UNJANI) Cimahi (1997-2000).

Matebian kontinua kursu mestradu iha Enjeñaria Mekánika, husi Universidade Aveiro, (2007-2010), doutoramentu nian iha área Sistemas Energético e Alterações Climáticas, iha Universidade de Aveiro (2015-2018).

Dedikasaun durante sei moris:
Durante moris, matebian hanesan Dosente iha UNTL dezde 2000, no hetan fiar husi universidade hodi asumi kargu hanesan Diretór Departamentu Enjeñaria Elektrónika, FUP-UNTL (2001-2004) iha FECT, asumi mós kargu hanesan Vise-Dekanu ba Asuntu Akadémiku FEST, no iha tinan 2006 to’o 2007 asumi knar hanesan Dekanu FEST nian, iha altura ne’ebá.

Hahú husi tinan 2010 to’o 2011, hetan fiar husi Universidade hodi asumi knar hanesan Koordenadór Lokál Poscavet em Timor-Leste Kooperasaun entre UNTL ho Universidade do Minho, matebian ba dalarua asumi hikas kargu Dekanu FEST iha tinan 2011 to’o 2015, hafoin asumi hikas knar iha Universidade hanesan Diretór-Jeral do Gabinete Sertifikasaun Dosente Universitáriu, 2020-2021.

Antes husik hela família no sívitas akadémika tomak, matebian mós hetan konfiansa husi Magnífiku Reitór UNTL nian hodi simu pose iha 29 janeiru 2021 hanesan Visereitór ba Asuntu Pós-Graduasaun no Peskiza.
Profesór Doutór Gabriel hakotu nia jornada ikus ho pozisaun hanesan Visereitór ba Asuntu Pós-Graduasaun no Peskiza ba períodu 2021-2026.

Maromak presiza nia, hodi husik hela sívitas akadémika tomak ho família iha loron 3 fulan Marsu 2021. Agradese ba dedikasaun tomak. Adeus Profesór Gaby.

Média UNTL 📝: Agostinho da Cruz e Silva
Foto 📷: Moises do Rego, Artur Ramos (Estajiariu)

Comment

 FA

#TimorLeste #UNTL #FAGRI #DPCM 2 Marsu 2021
Universidade Nacional Timor Lorosa’e (UNTL) nia Fakuldade Agrikultura (FAGRI) liuhusi Departamentu Peska no Siénsia Mariña (DPCM) dezloka estudante na’in haatnulu resin hitu (47) ba iha Munisípiu Likisá, no Hera-Díli hodi hala’o sira-nia prátika durante semana ida (24 fevereiru - 3 marsu 2021).

“Objetivu prátika ida ne’e atu lori estudante sira bá diretamente iha kampu, hodi observa no kompartilla balansu kona-ba koñesimentu teoriku i prátiku, relasiona ho materia ne’ebé hetan iha banku estudu Peskiza no Siénsia Mariña nian”, hateten Diretór DPCM nian, Profesór Mario Viegas Tilman, M.Agr. Neg, iha Kampus Sentrál UNTL nian, Díli (24/2).

Diretór ne’e salienta mós atividade prinsipál seluk hosi prátika lokál refere atu halo mós survei kona ba Zona Ai-parapa nian, atu identifika klasifikasaun biodiversidade, no buka hatene kona ba komunidade nia persepsaun no benefísiu ba ekosistema Timor-Leste nian liga ba moris kuotidiana nian.

“Prátika akadémika ida ne’e foin hala’o ba dahuluk tanba estudante primeiru sira DPCM nian hosi tinan 2018, presiza duni ba observa direta situasaun iha terrenu hodi kompartilla ho siénsia ne’ebé hetan ona”, hatutan Profesór Mário Tilman.

Profesór akresenta tan katak hafoin foti tiha dadus liuhusi survey ne’ebé halo iha terrenu, sei halo rekapitulasaun no analiza ba dadus amostra sira, atu estudante no profesór sira bele aprezenta rezultadu survey ne’e iha nível nasional.

“Programa ne’e importante tebes dezeja sira bele aprende no aumenta sira-nia koñesimentu hodi prepara an ho kualifikadu bainhira akaba ira nia estudu, sira bele aplika ona matenek ne’ebé iha “, tenik Profesór Tilman.

Prátika no survey refere implementa tanba kooperasaun di’ak entre UNTL ho Pograma Nasaun Unidu nian ba Dezenvolvimentu (UNDP). Enkuantu kolokasaun estudante sira iha terrenu distribui ba grupu 9, desloka tuir grupu ba fatin destinada sira mak Lagoa Maubara, suku Ulmera no Hera-Díli.

Média UNTL 📝: Altur Ramos (estajiáriu)
Foto 📷: Altur Ramos (estajiáriu), Arkivu DPCM

Comment

 Reitor UNTL Foto

#TimorLeste #UNTL 3 marsu 2021
Universidade Nacional Timor Lorosa’e (UNTL), lori naran ekipa reitorál no sivitas akadémika tomak no hau rasik Reitór UNTL, hato’o parabéns ba veteranus libertasaun Nasionál hotu, iha komemorasaun ba loron Nasionál veteranus nian 3 marsu 2021.

Hau konvida Timor oan hotu halo um minute de siléncio ba heori sira ne’ebé lakon sira nia vida iha luta naruk ba ukun rasik-an.

Iha oportunidade ida ne’e Universidade Nacional hakarak homenajen, ba luta na’in veternaus tomak ne’ebé fo ona sakrifisiu hotu iha luta ida ne’e, no kontinua husu ita nia lutadores veteranus sira atu kontribui nafatin ba estabilidade paz no dezenvolviment Nacional iha nasaun ida ne’e.

Universidade Nacional Timor Lorosa’e kontinua dezempeña nia papel iha produsaun rekursu umanuus no obra cintífikas ba Timor-Leste idadiak liu no sustentavel.

Viva Timor-Leste,
Viva Eroi no Martir sira
Viva Veteranus Timor-Leste
Viva Povu Timor-Leste

Obrigadu

Díli 3 marsu 2021
Magnífiku Reitór
Profesór dr. João Soares Martins, MPH, Ph.D

Comment

 Amu

#TimorLeste #UNTL #PRAPA 2 Marsu 2021
Universidade Nacional Timor Lorosa’e (UNTL) nia Proreitoria ba Asuntu Provedoria no Akonsellamentu (PRAPA), nia Amu Kapelaun, Pe. Nivio Lebre Correia, Fdcc, iha Kampus Sentrál UNTL nian, Díli (1-03) hateten katak PRAPA iha programa esensiál atu fasilita sívitas akadémika tomak (estudante, dosente no funsionáriu).

“Programa akonsellamentu nian, esensiál no integradu iha universidade atu tulun sívitas akadémika tomak ba progresu formativu no kontinua akompaña, inspira no eleva kapasidade umana nian, iha prosesu estadia”, tenik Pe. Nívio.

Pe. Nívio hatutan katak Gabineti Akonsellamentu prontu nafatin simu estudante, dosente no funsionáriu ne’ebé presiza tulun esperituál no motivasaun liuliu hasoru problema ruma bele hakbesik ba gabinete hodi hetan akonsellamentu.

“Estudante sira ne’ebé iha situasaun problema nia laran, ligadu situasaun psikolójika, desizaun ne’ebé difisil, asuntu sosiál sira, Gabinete PRAPA prontu simu no tulun hodi bele asegura atu fó dalan formativu ba vida umanu nian”, dehan Pe. Nívio.

Amu Kapelaun mós enkoraja ba sívitas akadémika, iha problema ruma labele sente mesak maibé hakbesik an ba PRAPA UNTL nian atu hetan tulun hodi sai husi problema ne’ebé hasoru.

Média UNTL 📝: Denilson A. Barros (estajiáriu)
Foto 📷: Denilson A. Barros (estajiáriu)

Comment