- Detalhes
- Escrito por Mateus Goncalves
- Visualizações: 265

Universidade Nacional Timor Lorosa’e (UNTL) nia Magnífiku Reitór Profesór dr. João Soares Martins MPH, Ph.D simu delegasaun husi Universitas Airlangga, Indonésia, iha Kampus Sentral, Díli (29/05), hodi diskute klean liután kona-ba kooperasaun ne’ebé la’o tiha ona iha 2022, liga ba ensinu, peskiza no servisu komunitáriu.
Iha entrevista Reitór UNTL hatete, prezensa husi delegasaun UNAIR ne’e ba dala rua ona, ne’ebé antes ne’e mai halo akordu hodi halo servisu hamutuk iha área oi-oin ne’ebé liga ba servisu instituisaun rua ne’e nian.
“UNTL ho Universitas Airlangga, ita servisu hamutuk ona iha tinan ida ba kotuk, liuhusi servisu hamutuk ne’e ninia intensivu makaas tebes, tanba UNTL mós ba Airlangga no Airlangga mai UNTL.
Iha área barak loos mak ita bele servisu hamutuk, komesa husi estudu doutoramentu, Enjeñaria, Agrikultura, Saúde Públiku, ida ne’ebé kesi metin liu ita mak Dezenvolvimentu Komunitáriu”, hatete Reitór.

“Ami-nia delegasaun husi Universitas Airlanga atu promove programa Dezenvolvimentu Komunitáriu, tanba durante ne’e UNTL ho Universitas Airlangga iha ona memorandu, no ohin ami nia prezensa atu kontinua servisu hamutuk hodi reforsa liután parte akadémika no servisu komunitáriu nian”, hateten Dr. Yanuardi.
Koordenadór ne’e hatutan, delegasaun hirak ne’e mai husi área oioin atu promove programa dezenvolvimentu komunitáriu nian hanesan fahe esperiénsia ba estudante sira iha UNTL no komunidade sira iha universidade ne’e nia laran.

Partisipa iha sorumutu ne’e Visereitór, Proreitór, Dekanu, Dosente no Koordenadór Delegasaun Yanuardi di Raharjo ho nia ekipa.
Média UNTL
: Agostinho da Cruz
Foto
: Domingos Amaral
- Detalhes
- Escrito por Mateus Goncalves
- Visualizações: 288

Universidade Nacional Timor Lorosa'e (UNTL) nia Magnífiku Reitór Profesór dr. João Soares Martins, MPH, Ph.D partisipa iha diskusaun kona-ba Esbosu Lei Baze ba Ensinu Superiór ne'ebé lidera husi Prezidente Komisaun G ne'ebé trata asuntu Edukasaun, Juventude, Kultura no Sidadania, Deputadu Armando dos Santos Lopes, iha edifísiu Institutu Apoiu Dezenvolvimentu Empresaria (IADE), Liquiça (31/05).
Diskusaun entre Komisaun G ho MESSK no Reitór sira husi Universidade Públiku, Privadu no Institutu sira hotu hodi deskuti kona-ba Esbosu Lei Baze Ensinu Superiór nian, nune'e MESSK bele iha hodi kontrola di'ak liután mandamentu universidade no institutu sira iha Timor-Leste.
Diskusaun ne'e lidera husi Prezidente Komisaun G no akompaña husi Vise-Prezidente Deputadu Gabriel Soares no Secretário da Mesa Comissão, Deputadu Mateus da Cruz de Carvalho no partisipa husi membru komisaun G nian, Deputadu Firmino Taequi, Deputada Sancia Florência Paixão Bano, Deputadu Marquita Soares, no Magnífiku Reitór sira husi universidade públika, privadu no institutu sira.
Média UNTL
: Leonia de Araújo da Costa
Foto
: Leonia de Araújo da Costa
- Detalhes
- Escrito por Mateus Goncalves
- Visualizações: 262

Universidade Nacional Timor Lorosa’e (UNTL) liuhusi Faculdade de Agricultura (FAGRI) nia Diretór Departamento de Ciências Florestais (DCF) Profesór Domingos C.B.B. Gomes, iha Kampus Sentral, Díli (28/05), hateten estudante ne’ebé admitidu ba DCF iha 2024 ne’e hamutuk na'in haatnulu resin sia (49).
“Hanesan programa estudu foun iha UNTL, iha siklu dahuluk ne’e ita sei haree unidade kurrikulár ho kategoria hanesan Matemátika, Físika, Kímika, Biolojia, Estatístika nomós Introdusaun Siénsia Floresta ne’ebé lao hela ho rekursu ne’ebé sufisiente, maibé hetan ajuda husi dosente parte tempu, husi dosente departamentu seluk no dosente transversais”, dehan Diretór.
Diretór ne’e mós husu ba UNTL atu rekruta tan dosente no rekursu ba funsionamentu departamentu nian, nune’e bele koloka tuir méritu akadémiku ba iha floresta nian nomós fasilidade laboratóriu prátika ba estudante sira.
Iha entrevista estudante Maria Ana do Rosario hateten, prosesu aprendizajen iha Departamento de Ciências Florestais lao di’ak tebes iha semestre dahuluk tuir oráriu ne’ebé hetan husi departamentu.
“Ami aprende ona materia barak iha semestre dahuluk husi dosente sira. Ami-nia dosente sira uza métodu ho tópiku ne’ebé espesífiku, nune’e fasil ba ami komprede di'ak ba materia sira, espera ho materia sira ne’ebé ami hetan bele aumeta koñesimentu klean iha área Floresta nian”, dehan Maria.
Estudante ne’e mós dezeja ho siénsia ne’ebé nia sei hetan durante estuda iha Departamento de Ciências Florestais ne’e bele lori nia realiza nia mehi ba realidade hodi kontribui ba Timor-Leste.
Departamento de Ciências Florestais ne’e nu’udar departamentu foun ida iha Faculdade de Agricultura (FAGRI) no ba daluhuk simu estudante foun hamutuk 49 ne’ebé admitidu iha 2024.Média UNTL
: Eugenia de Jesus Guterres
Foto
: Eugenia de Jesus Guterres
- Detalhes
- Escrito por Mateus Goncalves
- Visualizações: 286

Universidade Nacional Timor Lorosa'e (UNTL) nia Magnífiku Reitór Profesór dr. João Soares Martins, MPH, Ph.D ho estrutura simu vizita husi Prezidente Conselho Coordenador Instituto Superiores Politécnico de Portugal (CCISPP), Dra. Maria José Fernandes, iha Sala-Videokonferénsia UNTL nian, Díli (29/05), hodi deskuti no asina MoU hodi hametin kooperasaun ba futuru.
Reitór hatete, UNTL hetan vizita husi Delagasaun Instituto Politécnico Portugal nian no vizita ne'e mós parte rua asina memorandu hodi koopera iha area Enjeñaria, Medisina, Agirkultura, Ekonomia no Komérsiu no espera katak sira bele apoiu, tanba sira mós bele fó bolsa doutoramentu ba dosente sira.
"Ohin ita hetan vizita husi delegasaun CCISPP husi Portugal hodi koopera iha área Enjeñaria, Ekonomia, Komérsiu no Medisina alende vizita ne'e ita mós asina memorandu hodi hametin kooperasaun ne'e ba oin", dehan Reitór.
Prezidente CCISPP, Dra. Maria José Fernandes hatete, nia instituisaun iha kooperasaun ho nasaun barak, no dadaun ne'e koopera ho UNTL hodi apoiu iha área enjeñaria, agraria no área seluk tan.
"Depois de tinan 10, ohin ha'u foin mai fali, ha’u ho membru sira mai vizita UNTL no Politékniku iha kooperasaun ho nasaun barak, no dadaun ne'e koopera ho UNTL hodi apoiu iha área enjeñaria, agraria no seluk tan, tanba ita presiza estudante sira hodi kontribui ba dezenvolvimentu nasaun nian", tenik Prezidente.
Delegasaun ne’e kompostu husi Prezidente Instituto Politécnico de Beja, Dra. Maria de Fátima Nunes, Prezidente Instituto Politécnico de Bragança, Dr. Orlando Rodrigues, Prezidente Instituto Politécnico de Coimbra Jorge Conde, Prezidente Instituto Politécnico da Guarda, Dr. Joaquin Brigas, Prezidente Instituto Politécnico de Leiria, Dr. Carlos Rabadão, Prezidente Instituto Politécnico de Portalegre, Dr. Luís Loures.
Prezidente Instituto Politécnico de Viana do Castelo, Dra. Ana Sofia de Sá Gil Rodrigues, Prezidente Instituto Politécnico de Viseu, Dr. José dos Santos Costa, Vise Prezidente do Escola Superior de Enfermagen de Coimbra, Dra. Maria da Conceição Gonçalves Marques Alegre de Sá, Prezidente do Escola Superior de Enfermagen de Lisboa, Dra. Patricia da Silva Perreira.

Eventu refere partisipa husi Visereitór, Proreitór, Dekanu, Diretór Jerál no Funsionáriu sira no ekipa delegasaun.
Média UNTL
: Leonia de Araújo da Costa
Foto
: Leonia de Araújo da Costa & Domingos Amaral
- Detalhes
- Escrito por Mateus Goncalves
- Visualizações: 299

Universidade Nacional Timor Lorosa’e (UNTL), nia Faculdade de Educação Artes e Humanidades (FEAH) realiza judisium ba dala XXX, hodi atribui títulu akadémiku ba finalista na’in atus lima ruanulu resin ida (521), ho tema “O professor é um construtor do país é a mais nobre das professores um dom uma vocação é uma misão”.
Iha diskursu Visereitór ba Asuntu Pós-Graduasaun no Peskiza Profesór Dr. Afonso de Almeida, kongratula dosente sira ba dedikasaun no paisaun, tanba FEAH bele prodús finalista hamutuk 521 ne’ebé preparadu ba graduasaun.
“Kongratula ba finalista sira hotu no koñesimentu ne’ebé imi iha mak muda imi-nia destinu no imi-nia vizaun mak determina imi-nia nivel, tanba ne’e atu haree mundu nia furak depende ba imi-nia kapasidade profisional.
Lori naran universidade nian husu ba finalista sira labele para de’it ho títilu lisensiadu, maibé aproveita oportunidade hodi kontinua estudu mestradu to’o doutoramentu”, dehan Profesór Afonso, iha Salaun OKA Surikmas, Díli (29/05).
Dekanu FEAH, Profesór Dr. Teodoro Soares, agradese ba dosente no inan-aman liuhusi dedikasaun apoiu no orientasaun estudante sira durante perkursu akadémiku to’o finaliza estudu iha FEAH.
“Imi sai ona ema ne’ebé prepardu atu servisu ba komunidade eskolár ho koñesimentu ne’ebé sientífiku no pedagógiku, nune’e manifesta imi-nia kualidade liuhusi karakter no valór sira hanesan eselénsia, kriatividade inovasaun, transformasaun, lideransa, kolaborasaun, responsabilidade, transparánsia no kongratula ba imi hotu no imi mak sai naroman ba futuru”, dehan Dekanu.
Iha fatin hanesan finalista, Jaime da Costa de Menezes husi Departamentu Lingua Tetun, agradese ba dosente no funsionáriu FEAH nian, ba servisu, dedikasaun, pasiénsia no atendimentu durante períodu akadémiku nian.
“Agradese ba esforsu fakuldade nian bele forma ona ami iha kresimentu pesoal no forma ami ho versaun ne’ebé mellór liu, la’os de’it ba futuru edukadór, maibé ba mós vida aventura artístika ho siénsia ne’ebé ami aprende, forma ona ami ho hanoin krítiku, esplorativu hodi fo solusaun ba problema sira ho kriativu no efetivu”, dehan Jaime.

Totál finalista 521 ne’e kompostu husi Departamento de Língua Ingleza (95), Departamento de Ensino de Biologia (29), Departamento de Ensino de Matemática (68), Deparatamento de Ensino Química (63), Departamento de Ensino Física (64), Departamento de Língua Portuguesa (41), Departamento de Língua Tetun (53), Departamento de Formação dos Professores do Ensino Básico (72), Departamento de Educação Física e Desporto (24) no Departamento de Fomação dos Porfessores Ensino Pre-Escolar hamutuk na’in (12).

Serimónia ne’e partisipa husi, Dekanu no Visedekanu sira, Diretor Jeral, Diretór Nasional, Diretór Departamentu, Funsionáriu, Konvidadu, Inan-Aman no Estudante sira.
Média UNTL
: Mario J. Mendonça
Foto
: Denilson Amandio Barros
